Karuta là một loại bài đặc trưng văn hóa của người Nhật mà qua cách chơi bài này thể hiện được độ tinh nhạy cũng như thông minh của người chơi. Thời gian gần đây bài karuta cũng đã nổi rầm rộ ở Việt Nam như một trào lưu mới. Vậy bạn đã biết về bài karuta hay cách chơi bài karuta như thế nào? Hôm nay hãy cùng norfolk-by-design.com tìm hiểu về bài karuta qua bài viết dưới đây nhé!
I. Vài nét về bài Karuta
Karuta là một loại bài truyền thống của Nhật Bản tuy nhiên nó lại có nguồn gốc từ Bồ Đào Nha. Karuta (かるた) là phiên âm của từ “carta” trong tiếng Bồ Đào Nha dùng để chỉ các quân bài.
Karuta thường có hình chữ nhật cỡ lòng bàn tay và được làm từ nhiều loại vật liệu. Karuta có 100 nhà thơ nổi tiếng của Nhật Bản.
Trong nền văn hóa lâu đời của Nhật Bản, chơi karuta được coi là một trò chơi giải trí. Bộ bài này thường xuất hiện trong phim ảnh, trò chơi điện tử, anime, v.v. Karuta cũng đã xuất hiện trong nhiều tập anime. Thiết kế có hình chữ nhật, tương tự như các bản đồ phương Tây, nhưng có kết cấu khác.
Trong khi các bộ bài phương Tây sử dụng các con số và ký hiệu thì bài Karuta được khắc bằng hình ảnh, câu hoặc thơ và tục ngữ. Các đoạn thơ được hát trước mỗi thẻ đại diện cho các điều khiển karuta đặc biệt. Do đó, những người đam mê karuta biết nhiều bài thơ waka hay và có thể chơi karuta thành thạo.
Cho đến ngày nay, cách chơi karuta đã ăn sâu vào tiềm thức của người Nhật. Bài karuta được coi là một trò chơi lành mạnh và khoa học. Hàng năm vào đêm giao thừa, người ta tổ chức cuộc thi đánh bài karuta để xác định những quân bài tốt nhất.
II. Nguồn gốc của bài Karuta
Nguồn gốc của bài Karuta bắt nguồn từ Bồ Đào Nha, được truyền vào Nhật Bản thông qua đường giao thương vào giữa thế kỷ 16 bởi thương nhân Francisco Xavier. Và theo thời gian những lá bài Tây được người Nhật biết đến và biến tấu lồng ghép như ngày nay.
Karuta ban đầu lấy cảm hứng từ trò chơi Kaiawase (貝合わせ), một trò chơi bắt nguồn từ thời Heian (794 – 1185).
III. Cách chơi bài Karuta chi tiết
Bài Karuta có nhiều phiên bản nhưng phổ biến nhất là Iroha Garuta, Uta Garuta và Hanafuda. Mỗi loại lại có một cách chơi riêng biệt. Hãy cùng đi tìm hiểu chi tiết nhé!
1. Uta Garuta
Uta Garuta hay còn gọi là Thơ bài vì trên lá bài in những câu thơ. Đây là bộ bài chứa 100 bài thời waka trong tuyển tập thơ cổ Bách nhân nhất thủ. Và đây cũng là cách chơi phổ biến và khó nhất trong 3 loại.
Cách chơi:
- Người chơi Uta Garuta được chia thành hai nhóm và ngồi theo thứ tự trên chiếu tatami. Vì vậy, người chủ điều khiển trò chơi và có trong tay 100 lá bài có in tất cả các câu thơ trên đó.
- Một bộ bài khác gồm 100 quân bài cũng được in hai dòng thơ cuối để chia đều cho hai nhóm người chơi.
- Khi bắt đầu trò chơi, người chia bài đọc ba câu đầu tiên của thẻ.
- Hai đội có nhiệm vụ tìm xem có 2 câu liên tiếp trong các tấm thẻ đưa ra trước mặt khớp với 3 câu vừa đọc hay không. Nếu không có thì có thể xem trong phần bài phía bạn. Do đó, bên nào tìm được nhiều thẻ nhất sẽ thắng.
2. Iroha Karuta
Iroha Karuta là một bộ bài gồm có 96 lá, trong đó có 48 lá bài chứa câu tục ngữ và những câu còn lại chứa hình ảnh tượng trưng cho các câu tục ngữ này.
Cách chơi:
- Luật chơi bộ Iroha Karuta cũng tương tự như Uta Garuta, một người được chỉ định đọc những gì được viết trên các quân bài, và những người khác phân phát bộ bài có hình ảnh đầu tiên từ chữ cái đầu tiên hoặc một loạt từ đang làm.
- Vì vậy, khi một người cụ thể đọc những gì được viết trên thẻ, đối thủ phải tìm thẻ tương ứng và người đầu tiên tìm thấy thẻ đó là người chiến thắng trong vòng đó và nhận được thẻ đó. Ai có nhiều thẻ nhất vào cuối trò chơi sẽ thắng.
3. Hanafuda
Hanafuda hay còn gọi là bài hoa vì trên lá bài có in hình các loài hoa, cây cối và động vật tượng trưng cho 12 tháng trong năm. Mỗi tháng sẽ có 4 lá và mỗi lá sẽ được vẽ tượng trưng cho từng mùa.
Có 3 loại bài trong bộ hanafuda:
- Loại thường có 2 lá đầu của 1 tháng sẽ có hình dáng giống nhau đến 90%, tính 1 điểm 1 lá.
- Loại đẹp có ruy băng màu đỏ hay tím, câu đối, tính 5 điểm 1 lá.
- Loại đặc biệt chia thành 2 nhánh, 1 nhánh tính 20 điểm có 5 lá, nhánh 2 là 10 lá tính 10 điểm.
Cách chơi:
- Mỗi trò chơi Hanafuda thường kéo dài từ 2 đến 5 phút và kết thúc sau 12 trò chơi hoặc ít hơn, tùy thuộc vào thỏa thuận của người chơi.
- Hanafuda khác với hai loại bài còn lại ở chỗ bài nào có số điểm cao nhất sẽ thắng. Điểm được tính dựa trên quân bài trên tay bạn.
- Các quân bài được chia để giành lấy các quân bài cho bộ bài cộng đồng, tạo thành bộ bài gọi là Yak (5 quân bài đa điểm). Mỗi bàn tay đại diện cho một số điểm nhất định.
Trên đây là một số thông tin cơ bản về cách chơi bài karuta được nhiều bạn tìm hiểu. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp các bạn hiểu rõ về bộ bài karuta truyền thống. Cảm ơn đã đón đọc!